Senior narażony jest na wszystkie rodzaje przemocy, choć w tej grupie wiekowej przemoc ma swoją specyfikę. Rzadko kiedy złe traktowanie występuje tylko w jednej formie.
Wyróżniamy następujące rodzaje przemocy wobec osoby starszej:
- przemoc fizyczna – czyli zachowanie wiążące się z ryzykiem uszkodzenia ciała. To zadawanie bólu fizycznego lub powodowanie obrażeń, na przykład: bicie, szarpanie, popychanie, krępowanie ruchów seniora, wymuszanie kontaktów seksualnych.
- przemoc psychiczna – czyli znęcanie się emocjonalne, słowne. To na przykład: wyzywanie, zastraszanie, grożenie, szantaż („Jak dalej taki będziesz, to oddam cię do domu opieki”.), obwinianie za niepowodzenia, oskarżanie („Sama jesteś sobie winna! Dobrze wiesz, jaką byłaś dla mnie matką”.), szydzenie („W końcu masz za swoje, za swoją podłość!”), nieuzasadnione zakazy (chowanie przed osobą starszą pamiątek i przedmiotów, które są dla niej ważne, ale według opiekuna są jej już niepotrzebne), ośmieszanie, poniżanie i upokarzanie („Znowu narobiłeś w majtki, jak dziecko!”), wmawianie choroby psychicznej, milczenie i ignorowanie, izolowanie seniora od osób z którymi chce utrzymywać kontakt (zabranianie mu dzwonienia do jego znajomych, niewybieranie mu numeru telefonu do jego bliskich, gdy nie jest on w stanie zrobić tego samodzielnie), wymuszanie (na przykład zmiany testamentu lub przeprowadzki do domu opieki wbrew woli osoby starszej).
- zaniedbanie – czyli odmowa wypełniania obowiązku opieki lub nienależyte jej sprawowanie. To na przykład: ograniczanie seniorowi jedzenia i picia, niezmienianie mu środków higieny osobistej lub niepodawanie leków (gdy sam nie potrafi zaspokoić tych potrzeb), ograniczanie dostępu osoby starszej do pomocy lekarskiej, pozostawienie seniora w szpitalu lub placówce całodobowej i nieinteresowanie się jego stanem zdrowotnym.
- przemoc ekonomiczna – to na przykład zaciąganie pożyczek na nazwisko osoby starszej bez jej świadomej zgody lub zmuszanie jej do tego, samowolne dysponowanie majątkiem seniora (np. zabieranie rzeczy z jego mieszkania „bo i tak z nich nie korzysta”, używanie przedmiotów będących własnością osoby starszej bez jej zgody), kontrola wydatków seniora (gdy on sam jest w stanie decydować o nich), wydzielanie pieniędzy osobie starszej z jej własnych środków, wymuszanie dostępu do konta bankowego seniora, nieudzielanie pomocy przez osoby z najbliższej rodziny, gdy wydatki osoby starszej na leki czy środki higieny osobistej przekraczają jej możliwości.
Seniorzy najczęściej skarżą się na przemoc psychiczną. Natomiast osoby pracujące ze starszymi ofiarami przemocy (pracownicy socjalni, pielęgniarki, geriatrzy) najczęściej zauważają przemoc w postaci zaniedbania i wykorzystywania materialnego.
Rozbieżność tych opinii wynika z jednej strony z tendencji seniorów do niezawiadamiania o takich formach przemocy jak zaniedbanie czy wykorzystywanie materialne, a z drugiej strony z trudności w obiektywnym diagnozowaniu przemocy przez personel (szczególnie przemocy psychicznej).
Według Światowej Organizacji Zdrowia jedynie do 6 proc. przypadków złego traktowania osób po 60. roku życia jest zgłaszanych do instytucji.
Obawa przed złym traktowaniem ze strony osób bliskich jest u seniorów częstsza niż lęk przed dyskryminacją w życiu społecznym i przed złym traktowaniem ze strony osób obcych. Ma to swoje uzasadnienie: do stosowania przemocy wobec seniora w większości przypadków dochodzi właśnie w środowisku rodzinnym.
Kim jest sprawca przemocy wobec seniora?
- to najczęściej osoba z rodziny – dorosłe dziecko;
- syn jako sprawca przemocy najczęściej dopuszcza się zaniedbania;
- przemoc psychiczną stosuje najczęściej współmałżonek i opiekun niespokrewniony;
- wykorzystywania materialnego najczęściej dopuszcza się opiekun spokrewniony, wnuki oraz synowa.
źródło: Wprost
