Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek w wywiadzie dla portalu Niepełnosprawni.pl zwrócił uwagę na konieczność zmian przepisów dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Do najważniejszych kwestii zalicza m.in. konieczność wykonania dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego ws. rozszerzenia zakresu możliwości ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne oraz zmian przepisów umożliwiające przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego poza kolejnością obowiązku alimentacyjnego.
– Sposób ukształtowania przesłanek przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego budzi bardzo wiele zastrzeżeń. Podstawowym zastrzeżeniem jest niewykonanie dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Mam na myśli wyroki K38/13 i SK2/17. To są ważne wyroki, które rozszerzyły zakres możliwości ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne. Niestety, mimo licznych apeli Rzecznika Praw Obywatelskich, nie tylko moich, ale również mojego poprzednika, oba wyroki nie zostały jeszcze wykonane – mówi Marcin Wiącek.
Rzecznik zwrócił uwagę na to, że aktualnie, aby skorzystać ze zmian wprowadzonych przez wspomniane wyroki, trzeba skorzystać z drogi sądowej. Sądy respektują postanowienia TK, ale zmiany te powinny zostać wprowadzone na poziomie ustawodawczym.
Marcin Wiącek zauważył także, że świadczenie przyznawane jest według tzw. kolejności obowiązku alimentacyjnego. Oznacza to, że sytuacji, gdy chorą osobą opiekuje się syn lub córka, a nie zmagający się z uzależnieniami lub chorobami mąż, odmawia się przyznania świadczenia argumentując, że jest przecież małżonek.
– Na szczęście w końcu udało się uzyskać pozytywny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w tej sprawie. Stało się to dzięki staraniom Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednak wymaga to korekty ustawodawczej, żeby rozwiać wszelkie wątpliwości i by nie była w tej sprawie potrzebna ścieżka sądowa – zaznacza RPO.
Uważa również, że w przypadku pobierania świadczeń opiekuńczych nie powinno być obowiązku rezygnacji z pracy. Jego zdaniem świadczenie powinno być przyznawane za opiekę nad chorym, a nie za to, czy wiąże się to z brakiem pracy, czy też nie.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca także uwagę na konieczność zmian w instytucji ubezwłasnowolnienia, która według Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami powinna być całkowicie zlikwidowana.
– Każdy człowiek z niepełnosprawnością powinien być traktowany indywidualnie. System wspierania podejmowania decyzji jest takim indywidualnym rozwiązaniem. Dlatego człowiek powinien być oceniony pod kątem tego, jakiej pomocy potrzebuje, a nie powinno być tak, jak w przypadku ubezwłasnowolnienia, że automatycznie takiego człowieka wyłącza się z wielu aspektów życia. Zdecydowana większość osób ubezwłasnowolnionych to osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Co oznacza, że są one wyłączone z życia w sferze prawa prywatnego i publicznego – mówi Marcin Wiącek.
Zauważył, że aktualnie przepisy uniemożliwiają uchylenie ubezwłasnowolnienia przez osobę ubezwłasnowolnioną, która traktowana jest przez prawo przedmiotowo.
– Ta filozofia powinna być zupełnie odwrócona. To człowiek powinien być w centrum – on, jego potrzeby i decyzje. Wsparcie, jakiego mu się udziela, powinno być dostosowane do jego indywidualnych potrzeb i nie powinno wykraczać poza niezbędną konieczność. Tu potrzeba wręcz rewolucji w samym podejściu do wsparcia osób z niepełnosprawnościami – kontynuował.
Rzecznik poruszył także kwestię konieczności rozwiązania problemu wykluczenia transportowego osób niepełnosprawnych, a także nieujęcia ich w grupie szczepień priorytetowych, jak również trudnej sytuacji placówek opiekuńczych związanej z pandemią koronawirusa.
Źródło: oprac. za reha-news.pl. Zdjęcie ilustracyjne – fot. Shutterstock.
