Chodzi o osoby dorosłe ze szczególnymi potrzebami. Często nie ma w przestrzeni publicznej miejsc do czynności pielęgnacyjno-higienicznych, przeznaczonych dla osób, które wymagają pozycji leżącej z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku. Konieczna jest zmiana przepisów i wprowadzenie nowych obowiązków.
- Odbywa się to często w warunkach niehigienicznych np. na podłodze publicznych toalet czy w samochodach.
- Koalicja NGO-sów „Przewijamy Polskę” utworzyła już w Polsce 30 odpowiednich miejsc, tzw. komfortek, ale to nie wystarcza – osób potrzebujących takiego wsparcia jest ok. 150 tys.
- Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił w tej sprawie do Ministra Rozwoju i Technologii
- W MRiT trwają prace nad projektem rozporządzenia, m.in. co do wprowadzenia obowiązku tworzenia pomieszczeń higienicznosanitarnych w konkretnych rodzajach budynków, dostosowanych i przeznaczonych do przewijania dorosłych osób ze szczególnymi potrzebami
Piotr Uściński, sekretarz stanu w MRiT w odpowiedzi na wystąpienie RPO wyjaśnia, że obecnie w resorcie trwają prace legislacyjne nad projektem rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Projektowane zmiany przepisów dotyczą między innymi wprowadzenia obowiązku tworzenia pomieszczeń higienicznosanitarnych w konkretnych rodzajach budynków, dostosowanych i przeznaczonych do przewijania dorosłych osób ze szczególnymi potrzebami. Projekt nowelizacji był już przedmiotem konsultacji publicznych, opiniowania oraz uzgodnień międzyresortowych.
Odnosząc się do projektu rozporządzenia, RPO zwraca uwagę na kwestie, które wymagają uwzględnienia, aby zapewnić osobom z niepełnosprawnościami realną poprawę dostępności przestrzeni publicznej.
Zgodnie z projektem rozporządzenia rozszerzony ma być katalog pomieszczeń higienicznosanitarnych o „pomieszczenia przeznaczone do przewijania dorosłych osób ze szczególnymi potrzebami”, które będą wydzielane w budynkach przeznaczonych na potrzeby administracji publicznej o powierzchni użytkowej ponad 2000 m kw., budynkach przeznaczonych na potrzeby kultury, sportu, handlu, usług lub obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym lub lotniczym o powierzchni użytkowej ponad 10000 m kw., na stacjach paliw o powierzchni użytkowej ponad 300 m kw. zlokalizowanych przy autostradach lub drogach ekspresowych (o ile nie znajdują się na terenach zamkniętych) oraz w budynkach przeznaczonych na potrzeby opieki zdrowotnej.
O ile z satysfakcją RPO odnotował informację o utworzeniu katalogu podmiotów, na które przy projektowaniu budynków zostanie nałożony obowiązek zorganizowania komfortki, to wątpliwość budzi limit powierzchni użytkowej, powyżej którego ten obowiązek się zaktualizuje.
Dla porównania – w tym samym projekcie rozporządzenia wprowadza się obowiązek zorganizowania pokoi służących do karmienia i przewijania dzieci w przypadku każdego budynku gastronomii, handlu lub usług o powierzchni użytkowej powyżej 1000 m kw., a także stacji paliw o powierzchni użytkowej powyżej 100 m kw.
Oznacza to, że np. powierzchnia budynku galerii handlowej, w którym powinna powstać komfortka. będzie musiała być aż dziesięciokrotnie większa niż budynku, w którym obowiązkowo będzie musiał zostać utworzony pokój przeznaczony do karmienia i przewijania dzieci. Taka dysproporcja nie wydaje się uzasadniona.
Zwrócić należy również uwagę, że regulacja dotyczy wyłącznie nowo projektowanych inwestycji budowlanych. Powstaje zatem obawa, że w najbliższych latach liczba dostępnych dla osób ze szczególnymi potrzebami pokoi, w których komfortowo będzie można przewinąć dorosłą osobę ze szczególnymi potrzebami, nie wzrośnie znacząco.
Właściwym rozwiązaniem wydaje się wprowadzenie mechanizmów przejściowych w sytuacji, w której obiekt posiada pomieszczenie, które mogłoby (przy niewielkim nakładzie finansowym) stać się komfortką. Możliwym rozwiązaniem byłoby również czasowe ograniczenie wyposażenia takiego pomieszczenia np. w leżankę.
Ponadto wątpliwości RPO budzi przepis regulujący charakterystykę takiego pomieszczenia. Podstawowym urządzeniem powinna być leżanka o wymiarach zapewniających możliwość skorzystania z niej osobie dorosłej. Oprócz tego winno być wyposażone w podnośnik sufitowy lub jezdny, który umożliwi transport pomiędzy wózkiem a miejscem zmiany środków chłonnych. Równie ważnymi elementami są: dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami miska ustępowa, umywalka oraz duży kosz na odpady. Istotną kwestią jest także powierzchnia umożliwiająca swobodne poruszanie się osoby z niepełnosprawnością wraz z użytkowanym przez nią wózkiem oraz nawet dwóch osób asystujących, która została oszacowana na 12 m kw.
Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem, dla komfortki przewidziano minimalną powierzchnię użytkową 12 m kw i szerokość co najmniej 3 m, co spełnia postulaty strony społecznej. Projekt wskazuje jednocześnie, że takie pomieszczenie ma posiadać „wyposażenie umożliwiające przewinięcie dorosłej osoby ze szczególnymi potrzebami w pozycji leżącej”. Tak ogólna regulacja może sprawić, że za spełnienie warunku utworzenia komfortki będzie uważane dostawienie w toalecie dla osób z niepełnosprawnościami składanej leżanki. O ile akceptowalna jest możliwość lokowania komfortek zarówno w osobnych pomieszczeniach, jak i w toaletach dla osób z niepełnosprawnościami, to jednak takie miejsce zawsze powinna być wyposażona w elementy wskazane wyżej.
Źródło: RPO. Zdjęcie ilustracyjne – fot. archiwum.
