Rodzice skarżą się, że uczniowie z niepełnosprawnościami, którzy ukończyli gimnazjum, nie mają takich samych możliwości dalszej nauki, jak uczniowie, którzy skończyli 8-letnią szkołę podstawową. Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w tej sprawie w MEiN.
“Jest to jedyne kryterium, które różnicuje ich sytuację – tymczasem dwa organy resortu nauki wydały rozbieżne opinie w tej sprawie. Rozróżnienie sytuacji uczniów z niepełnosprawnościami wyłącznie w oparciu o dokument ukończenia danej szkoły nie ma podstaw w przepisach” – podkreśla Marcin Wiącek i prosi o wyjaśnienia ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka.
Rzecznik otrzymał liczne skargi rodziców uczniów z niepełnosprawnościami, którzy ukończyli szkołę branżową I stopnia. Skarżący wskazują, że art. 134 ust. 1 Prawa oświatowego uniemożliwia ich dzieciom podjęcie nauki w szkole branżowej I stopnia w kolejnym zawodzie – podczas rekrutacji wymagane jest bowiem świadectwo ukończenia szkoły podstawowej. Tymczasem dzieci legitymują się świadectwem ukończenia gimnazjum. Nie spełniają zatem wymogów rekrutacyjnych do szkoły branżowej I stopnia.
Jak przypomina RPO prawo do nauki jest jednym z fundamentalnych praw człowieka. Konstytucja w art. 70 przyznaje każdemu prawo do nauki oraz zobowiązuje władze publiczne zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia. Na podstawie m.in. art. 24 ust. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych Rzeczpospolita Polska uznała prawo osób z niepełnosprawnościami do edukacji i zobowiązała się do zapewnienia jego realizacji bez dyskryminacji i na zasadach równych szans.
Powinno to zapewniać, że osoby z niepełnosprawnościami nie będą wykluczone z powszechnego systemu edukacji ze względu na niepełnosprawność, także z nauki na poziomie szkół ponadpodstawowych.
Dostrzegając zatem możliwe naruszenie prawa do edukacji uczniów z niepełnosprawnościami, RPO zasygnalizował ten problem Departamentowi Wychowania i Edukacji Włączającej MEN. Z opinii departamentu MEiN wynika, że jeśli uczeń z niepełnosprawnością chce ponownie podjąć naukę w szkole tego samego typu, ale kształcącej w innym zawodzie – to jest to możliwe, ale po spełnieniu dodatkowych warunków.
Skarżący, opierając się na opinii MEiN, chcieli skorzystać ze wskazanego w niej sposobu. Jednak w piśmie Kuratorium Oświaty w Warszawie z 16 lutego 2022 r. zostało im przedstawione odmienne od zaprezentowanego stanowisko Wydziału Wychowania i Kształcenia Specjalnego MEiN z 10 lutego 2022 r.
Zgodnie z nim „od roku szkolnego 2020/2021 absolwenci dotychczasowych gimnazjów nie są rekrutowani do branżowej szkoły I stopnia, dotyczy to również branżowych szkół I stopnia specjalnych. Dlatego też absolwenci branżowej szkoły I stopnia specjalnej, którzy ukończyli dotychczasowe gimnazjum specjalne, nie mogą być przyjęci z dniem 1 września 2022 r. do branżowej szkoły I stopnia i kształcić się w innym zawodzie niż uzyskany dotychczas w szkole tego typu”.
Z kolei absolwenci 8-letniej szkoły podstawowej, którzy ukończyli ośmioletnią szkołę podstawową specjalną, mogą być przyjęci z dniem 1 września 2022 r. do branżowej szkoły I stopnia i kształcić się w innym zawodzie niż uzyskany dotychczas w szkole tego typu. Warunkiem jest posiadanie aktualnego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz spełnienie kryterium maksymalnego wieku życia ucznia/absolwenta – tj. 24 roku życia, do którego może on kształcić się w szkole danego typu.
W ocenie RPO rozróżnienie sytuacji uczniów z niepełnosprawnościami wyłącznie w oparciu o dokument ukończenia danego typu szkoły – co w związku z reformą systemu oświaty jest niezależne od zainteresowanych – nie znajduje podstaw w świetle aktualnych uregulowań prawnych.
Rzecznik zwraca się do ministra o ustosunkowanie się do problemu, zwłaszcza z uwagi na rozbieżne opinie jednostek podległych MEiN.
Źródło: opra. za glos.pl. Zdjęcie ilustracyjne – fot. Shutterstock.
