Uzależnienia

Osobowość nałogowca. 10 sygnałów świadczących o skłonności do uzależnień

Nałóg to nie tylko uzależnienie od alkoholu, papierosów czy narkotyków. Uzależnić można się od wielu innych rzeczy, np. zakupów, seksu czy komputera. Czy można to jakoś wcześniej rozpoznać? Jakie są oznaki tego, że możesz mieć skłonność do nałogów? Oto 10 z nich.

Osobowość podatna na uzależnienia to zestaw cech, które zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń związanych z nadużywaniem różnych substancji lub z pewnymi zachowaniami. Jeśli masz osobowość nałogowca, niektóre niewinne wydawałoby się zachowania mogą wymknąć ci się spod kontroli. Choć skłonność do uzależnień nie jest stanem, który można zdiagnozować, to zauważenie pewnych jego oznak może pomóc w uniknięciu ewentualnych problemów. Te cechy mogą zwiększyć prawdopodobieństwo, że możesz popaść w nałóg.

  1. Impulsywność

Czy często podejmujesz decyzje bez przemyślenia konsekwencji? To może być częste kupowanie większej ilości rzeczy niż to, na co możesz sobie pozwolić, albo po prostu utrata panowania nad sobą. Jeśli masz tendencję do podejmowania pochopnych decyzji lub nie zawsze się kontrolujesz, oznacza to właśnie impulsywność. To częsty znak osobowości skłonnej do uzależnień.

  1. Wciąż poszukujesz wrażeń

Chęć zdobywania nowych doświadczeń może być zdrowym dążeniem do życia pełnego przygód – na przykład jeśli chodzi o podróże czy próbowanie nowych potraw. Może też jednak być częścią osobowości nałogowca. Zwłaszcza jeśli nie jesteś w stanie przeżyć chwili w spokoju i wciąż potrzebujesz stymulacji, żeby czuć się w miarę dobrze. W badaniu z 2015 roku nastolatkowie, którzy zostali uznani za poszukujących nowych wrażeń, byli znacznie bardziej skłonni do próbowania substancji uzależniających.

  1. Ukrywasz niektóre swoje zachowania

To normalne, że czasem pragniemy prywatności. Jeśli jednak potajemnie robisz coś, z czym czujesz się źle, może to sugerować właśnie skłonność do uzależnień. Skrytość jest częstą cechą zaburzeń związanych z nadużywaniem różnych substancji. Takie zachowanie może być również ostrzeżeniem, jeśli dotyczy takich czynności jak hazard, zakupy czy granie na komputerze.

  1. Jesteś buntownikiem

Ludzie, którzy działają tak, jak chcą, są często naturalnymi liderami lub artystami. Niestety, nonkonformiści mogą być bardziej skłonni do ryzykownych zachowań. Jeśli masz problemy z przestrzeganiem zasad – nawet tych, które sam ustaliłeś – może być ci trudniej utrzymać zdrowe granice, jeśli chodzi zachowania i substancje, które uzależniają.

  1. Masz skłonność do zachowań obsesyjnych

Jeśli często fiksujesz się na punkcie różnych rzeczy i trudno ci się od tego zdystansować, możesz mieć większe trudności z przełamaniem niezdrowych nawyków, co ułatwia popadnięcie w nałóg. Według niektórych szacunków, u osób z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi wskaźnik współwystępowania zaburzeń związanych z używaniem substancji wynosi aż 40 proc.

  1. Cierpisz na stany lękowe lub depresję

Osoby z zaburzeniami lękowymi lub depresją są dwa do trzech razy bardziej narażone na nadużywanie różnych substancji niż ogół ludzi. Lęk lub depresja mogą prowadzić do stosowania substancji uzależniających w celu kontrolowania objawów, np. osoba z lękiem społecznym może wypijać na imprezach zbyt wiele alkoholu.

  1. Masz niską samoocenę

Jeśli źle się czujesz ze sobą, możesz czuć potrzebę robienia rzeczy, które sprawią, że poczujesz się lepiej – nawet tych, które nie są zdrowe. Badanie z 2014 roku wykazało, że studenci college’u z niską samooceną byli bardziej narażeni na uzależnienie od internetu niż inni.

  1. Skłonność do wysokiego ryzyka

Jeśli masz skłonność do podejmowania wysokiego ryzyka, a najlepiej motywuje cię duża nagroda, być może masz smykałkę do bycia przedsiębiorcą. Równie dobrze jednak może to jednak świadczyć o skłonności do nałogów. Ludzie, których motywują nagrody, mogą być bardziej skłonni do angażowania się w ryzykowne zachowania. Badanie z 2016 roku wykazało, że osoby uzależnione od kokainy były bardziej zmotywowane do zdobywania nagród niż ogół ludzi.

  1. Masz ADHD

Jeśli cierpisz na ADHD, jesteś dwa do czterech razy bardziej narażony na zaburzenia nadużywania różnych substancji. Związek między stosowaniem używek a ADHD jest nadal badany, ale różnice w mózgu, które wpływają na kontrolę impulsów i systemu nagród, prawdopodobnie mają spore znaczenie.

  1. W rodzinie są nałogowcy

Historia uzależnień w rodzinie jest istotnym czynnikiem ryzyka, a przyczynia się do tego zarówno genetyka, jak i środowisko. Jeśli masz w rodzinie osoby, które zmagają się z nałogami, możesz mieć wrodzone cechy, które czynią cię bardziej podatnym na uzależnienia. Wiadomo na przykład, że dzieci alkoholików są cztery razy bardziej narażone na rozwój zaburzeń związanych z nadużywaniem substancji niż reszta.

Źródło: oprac. za radiozet.pl. Zdjęcie ilustracyjne – fot. Shutterstock.

5 lipca 2022