Komisja Europejska przyjęła nowy pakiet elastycznej pomocy dla terytoriów (FAST-CARE), który ma pomóc państwom członkowskim, samorządom oraz partnerom społecznym w radzeniu sobie ze skutkami napaści Rosji na Ukrainę. O dodatkowe wsparcie zabiegali m.in. samorządowcy skupieni w Europejskim Komitecie Regionów.
„Jest to nowy kompleksowy pakiet, który rozszerza wsparcie udzielane już w ramach działania polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE) poprzez oferowanie dalszego wsparcia i większej elastyczności finansowania w ramach polityki spójności” – wyjaśniono w komunikacie KE.
Jak poddano, pakiet wprowadza zmiany do przepisów w zakresie polityki spójności na lata 2014–2020 i 2021–2027 w celu dalszego przyspieszenia i uproszczenia wsparcia państw członkowskich na rzecz integracji cudzoziemców, przy jednoczesnym dalszym wspieraniu odbudowy regionów po pandemii COVID-19. Proponowane przez KE zmiany wymagają przyjęcia przez Parlament Europejski i Radę UE.
Zgodnie z propozycją KE, płatności zaliczkowe zostaną zwiększone o dodatkowe 3,5 mld euro, które zostaną wypłacone w latach 2022 i 2023, co ma zapewnić wszystkim państwom członkowskim szybką płynność finansową. Będzie to stanowić uzupełnienie 3,5 mld euro płatności zaliczkowych dokonanych już w ramach REACT-EU od marca 2022 r.
Możliwość współfinansowania UE na poziomie 100 proc. w ramach programów na lata 2014–2020 zostanie obecnie rozszerzona na środki promujące społeczno-gospodarczą integrację obywateli państw trzecich. Możliwość tę rozszerzono również na programy na lata 2021–2027, przy czym zostanie ona poddana przeglądowi w połowie 2024 r.
Państwa członkowskie mogą zwiększyć kwotę uproszczonego kosztu jednostkowego w celu pokrycia podstawowych potrzeb uchodźców z 40 euro wprowadzonych przez CARE do 100 euro na tydzień na osobę. Mogą one domagać się zwrotu tych kosztów przez okres do 26 tygodni; obecnie okres ten wynosi 13 tygodni. Umożliwia to dalsze uproszczenie wykorzystania funduszy na rzecz osób przesiedlonych.
Możliwość finansowania krzyżowego już przyznana w ramach CARE między Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego a Europejskim Funduszem Społecznym (EFS) zostanie rozszerzona na Fundusz Spójności. Oznacza to, że Fundusz Spójności może teraz również uruchomić środki w celu zaradzenia skutkom wyzwań związanych z migracją.
Co najmniej 30 proc. środków uruchomionych w ramach przewidzianych mechanizmów elastyczności należy przeznaczyć na operacje zarządzane przez władze lokalne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego działające w społecznościach lokalnych, tak aby podmioty, które są obciążone w największym stopniu, otrzymały odpowiednie wsparcie.
Wydatki na operacje dotyczące wyzwań związanych z migracją mogą obecnie zostać zadeklarowane do zwrotu z mocą wsteczną, nawet jeśli operacja została już zakończona.
Programy mogą wspierać operacje poza zasięgiem geograficznym programu, ale w obrębie państwa członkowskiego. Umożliwi to kierowanie wsparcia tam, gdzie jest ono najbardziej potrzebne, ponieważ uchodźcy często przemieszczają się w obrębie państw członkowskich.
Projekty o wartości powyżej 1 mln euro (np. w sektorze budowlanym), wspierane w ramach programów na lata 2014–2020, które nie mogły zostać zrealizowane w terminie ze względu na wzrost cen oraz niedobór surowców i siły roboczej, mogą być nadal wspierane w ramach programów na lata 2021–2027.
Pakiet oznacza też większą elastyczność dla państw członkowskich przy zamykaniu programów w celu maksymalizacji kwoty funduszy, które mogą uzyskać nawet w przypadku opóźnienia w realizacji.
KE zwróciła uwagę, że wcześniejsza inicjatywa CARE wprowadziła wysoki poziom elastyczności dla państw członkowskich w zakresie wykorzystywania dostępnych funduszy polityki spójności na lata 2014–2020 oraz zasobów Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym z myślą o wsparciu osób uciekających przed rosyjską inwazją na Ukrainę i zapewnieniu podstawowej pomocy materialnej, takiej jak żywność i odzież.
„Ponadto Komisja wypłaciła 3,5 mld euro płatności zaliczkowych w ramach REACT-EU i dodatkowo uprościła uruchamianie środków dzięki wprowadzeniu kosztów jednostkowych na osobę w celu pokrycia pilnych potrzeb uchodźców, takich jak żywność, podstawowa pomoc materialna, zakwaterowanie i transport. Ponadto pula środków w wysokości 10 mld euro z REACT-EU na 2022 r. może zostać natychmiast wykorzystana na zaspokojenie tych nowych potrzeb” – wskazano w komunikacie KE.
Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP. Zdjęcie: UE.
